Section 129 of BSA : ਧਾਰਾ 129: ਰਾਜ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸਬੂਤ।
The Bharatiya Sakshya Adhiniyam 2023
Summary
ਇਸ ਧਾਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਾਜ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਤੋਂ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੋੜੀਂਦੀ ਹੈ। ਮੁਖੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਆਪਣੀ ਸੂਝ ਬੂਝ ਅਨੁਸਾਰ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਜਾਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
JavaScript did not load properly
Some content might be missing or broken. Please try disabling content blockers or use a different browser like Chrome, Safari or Firefox.
Explanation using Example
ਉਦਾਹਰਨ 1:
ਪ੍ਰਸੰਗ: ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਇੱਕ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਘੋਟਾਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੱਤਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿਸਲਬਲੋਅਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਧਾਰਾ 129 ਦੀ ਲਾਗੂ: ਪੱਤਰਕਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਵਰਤ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਲੈਂਦਾ। ਜੇਕਰ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਮੁਖੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਰਿਕਾਰਡ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਵਰਤੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ।
ਉਦਾਹਰਨ 2:
ਪ੍ਰਸੰਗ: ਇੱਕ ਨਾਗਰਿਕ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕੁਝ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਲਈ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ (RTI) ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਦਾਇਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਨਾਗਰਿਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਜਨਹਿਤ ਅਦਾਲਤੀ ਕਾਰਵਾਈ (PIL) ਵਿੱਚ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 129 ਦੀ ਲਾਗੂ: ਭਾਵੇਂ ਨਾਗਰਿਕ RTI ਰਾਹੀਂ ਰਿਕਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਬਿਨਾਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ। ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਮੁਖੀ ਆਪਣੀ ਸੂਝ ਬੂਝ ਅਨੁਸਾਰ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਜਾਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ 3:
ਪ੍ਰਸੰਗ: ਇੱਕ ਅਪਰਾਧ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਬਚਾਅ ਵਕੀਲ ਆਪਣੇ ਮੁਆਕਲ ਨੂੰ ਬੇਗੁਨਾਹ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 129 ਦੀ ਲਾਗੂ: ਬਚਾਅ ਵਕੀਲ ਨੂੰ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਲਈ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਮੁਖੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਕੀਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਦਮੇ ਵਿੱਚ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।
ਉਦਾਹਰਨ 4:
ਪ੍ਰਸੰਗ: ਇੱਕ ਅਕਾਦਮਿਕ ਖੋਜਕਰਤਾ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 'ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 129 ਦੀ ਲਾਗੂ: ਖੋਜਕਰਤਾ ਨੂੰ ਅਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਲਈ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਤੋਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਜੇਕਰ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ, ਤਾਂ ਖੋਜਕਰਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੰਮ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਵਰਤ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।