Article 217 of CoI : ନିବନ୍ଧ ୨୧୭: ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟାଲୟର ସର୍ତ୍ତାବଳୀ।
Constitution Of India
Summary
ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କୁ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି, ଯାହା ଜାତୀୟ ନ୍ୟାୟିକ ନିଯୁକ୍ତି ଆଯୋଜନା କମିଶନ ଏବଂ ରାଜ୍ୟର ଗଭର୍ନରଙ୍କ ସୁପାରିଶ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ତାଙ୍କର ହସ୍ତାକ୍ଷର ସହିତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଲେଖା ଦ୍ୱାରା ପଦତ୍ୟାଗ କରିପାରିବେ। ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ପଦବୀ ତାଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚତମ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ନିଯୁକ୍ତ କରିବା କିମ୍ବା ଭାରତର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା ଦ୍ୱାରା ଖାଲି ହୋଇଯାଏ। ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାରତର ନାଗରିକ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ ଏବଂ ଦଶ ବର୍ଷ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ପଦବୀ କିମ୍ବା ଏକ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଓକିଲ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିବା ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ଯଦି ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ବୟସ ସମ୍ବନ୍ଧରେ କୌଣସି ପ୍ରଶ୍ନ ଉପସ୍ଥିତ ହୁଏ, ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରିବା ପରେ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ସମାଧାନ କରିବେ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ଅନ୍ତିମ ହେବ।
JavaScript did not load properly
Some content might be missing or broken. Please try disabling content blockers or use a different browser like Chrome, Safari or Firefox.
Explanation using Example
ଉଦାହରଣ 1:
ପରିସ୍ଥିତି: ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି
ଶ୍ରୀ ରାଜେଶ ଶର୍ମା, ଦିଲ୍ଲୀ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ 15 ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ଅଭିଜ୍ଞତା ଥିବା ଏକ ଖ୍ୟାତିପ୍ରାପ୍ତ ଓକିଲ, ଦିଲ୍ଲୀ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ବିଚାର କରାଯାଉଛି। ଜାତୀୟ ନ୍ୟାୟିକ ନିଯୁକ୍ତି ଆଯୋଜନା କମିଶନ (NJAC) ତାଙ୍କ ନାମକୁ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ସୁପାରିଶ କରେ। ରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ଦିଲ୍ଲୀର ଗଭର୍ନର ଏବଂ ଦିଲ୍ଲୀ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରିବା ପରେ, ତାଙ୍କ ହସ୍ତାକ୍ଷର ଏବଂ ମୋହର ସହିତ ପ୍ରତିଜ୍ଞାପତ୍ର ଜାରି କରି ଶ୍ରୀ ଶର୍ମାଙ୍କୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ କରନ୍ତି।
ବ୍ୟାଖ୍ୟା: ଏହି ଉଦାହରଣ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦର୍ଶାଏ, ଯେଉଁଠାରେ NJAC ଏକ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ସୁପାରିଶ କରେ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସମ୍ବନ୍ଧିତ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରି ନିଯୁକ୍ତି କରନ୍ତି।
ଉଦାହରଣ 2:
ପରିସ୍ଥିତି: ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ପଦତ୍ୟାଗ
ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ମୀରା ପଟେଲ, ମୁମ୍ବାଇ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କାରଣରେ ତାଙ୍କର ପଦବୀରୁ ପଦତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ସେ ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧିତ ପଦତ୍ୟାଗ ପତ୍ର ଲେଖନ୍ତି। ତାଙ୍କର ପଦତ୍ୟାଗ ପ୍ରାପ୍ତି ପରେ, ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ଏବଂ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ପଟେଲଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଲୟ ଖାଲି ହୋଇଯାଏ।
ବ୍ୟାଖ୍ୟା: ଏହି ଉଦାହରଣ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ପଦତ୍ୟାଗ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦର୍ଶାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଲେଖା ଦ୍ୱାରା ପଦତ୍ୟାଗ କରାଯାଉଛି।
ଉଦାହରଣ 3:
ପରିସ୍ଥିତି: ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ପଦ ହଟାଇବା
ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଅରବିନ୍ଦ କୁମାର, କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ, ଅନୁଚିତ ବ୍ୟବହାରରେ ଜଡିତ ହେବା ପାଇଁ ମିଳିଲା। ନିବନ୍ଧ 124(4)ରେ ଦର୍ଶାଇଥିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନୁସାରେ ଏକ ତଦନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ତଦନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରାପ୍ତି ପରେ, ନ୍ୟାୟାଧୀଶ କୁମାରଙ୍କ ପଦବୀରୁ ହଟାଇବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଲା।
ବ୍ୟାଖ୍ୟା: ଏହି ଉଦାହରଣ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ପଦ ଅନୁଚିତ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ହଟାଇବା ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦର୍ଶାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ଏକ ତଦନ୍ତ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଅଛି।
ଉଦାହରଣ 4:
ପରିସ୍ଥିତି: ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ସ୍ଥାନାନ୍ତର
ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ପ୍ରିୟା ସିଂହ, କଲକତା ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ, ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ମଦ୍ରାସ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯାଇଛନ୍ତି। ମଦ୍ରାସ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରେ ଅଭିଜ୍ଞତା ଥିବା ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁସାରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯାଇଛି।
ବ୍ୟାଖ୍ୟା: ଏହି ଉଦାହରଣ ଭାରତର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟରୁ ଅନ୍ୟ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟକୁ ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଶକ୍ତିକୁ ଦର୍ଶାଏ।
ଉଦାହରଣ 5:
ପରିସ୍ଥିତି: ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା
ଶ୍ରୀ ଅନିଲ ବର୍ମା, ଯିଏ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ 12 ବର୍ଷ ଜିଲ୍ଲା ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଭାବରେ ସେବା କରିଛନ୍ତି, ଅଲହାବାଦ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ବିଚାର କରାଯାଉଛି। ଯେହେତୁ ଶ୍ରୀ ବର୍ମା ଦଶ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ପଦବୀ ଧାରଣ କରିଛନ୍ତି, ସେ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ମାନଦଣ୍ଡ ପୂରଣ କରନ୍ତି।
ବ୍ୟାଖ୍ୟା: ଏହି ଉଦାହରଣ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟତା ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଦର୍ଶାଏ, ଯାହା ଦଶ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ପଦବୀ ଧାରଣ କରିବାକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ।
ଉଦାହରଣ 6:
ପରିସ୍ଥିତି: ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ବୟସ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବିବାଦ
ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ରମେଶ ଗୁପ୍ତା, ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ହରିୟାଣା ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ବୟସ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଏକ ବିବାଦ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇଛି। ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରିବା ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏହି ବିଷୟରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି ଏବଂ ନ୍ୟାୟାଧୀଶ ଗୁପ୍ତାଙ୍କ ଅଧିକାରିକ ବୟସ ଘୋଷଣା କରନ୍ତି, ଯାହା ଅନ୍ତିମ ଭାବରେ ଗଣାଯାଏ।
ବ୍ୟାଖ୍ୟା: ଏହି ଉଦାହରଣ ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ବୟସ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବିବାଦ ସମାଧାନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦର୍ଶାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ଭାରତର ମୁଖ୍ୟ ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ ସହିତ ଆଲୋଚନା କରିବା ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅନ୍ତିମ ହେବ।