Article 20 of CoI : આર્ટિકલ 20: ગુનાહિત દોષિત ઠરાવ માટે સંરક્ષણ.

Constitution Of India

Summary

  • આર્ટિકલ 20 મુજબ, કોઈપણ વ્યક્તિને તે સમયે અમલમાં રહેલા કાયદાનું ઉલ્લંઘન કર્યા વગર દોષિત ઠરાવી શકાશે નહીં અને તે સમયે કાયદા હેઠળની મહત્તમ સજાથી વધુ સજા નહીં આપી શકાય.
  • કોઈપણ વ્યક્તિને એક જ ગુનામાં વધુ વખત દોષિત ઠરાવી અને સજા કરી શકાશે નહીં.
  • કોઈપણ ગુનામાં આરોપિત વ્યક્તિને પોતે જ પોતાનો સાક્ષી બનવા માટે મજબૂર કરી શકાશે નહીં.

JavaScript did not load properly

Some content might be missing or broken. Please try disabling content blockers or use a different browser like Chrome, Safari or Firefox.

Explanation using Example

ઉદાહરણ 1:

પરિસ્થિતિ: રાજેશ પર 2010માં એક ગુનાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો, જેના માટે મહત્તમ સજા 5 વર્ષની જેલ હતી. 2022માં કાયદામાં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો અને તે જ ગુનાના માટેની સજા 10 વર્ષ સુધી વધારી દેવામાં આવી. રાજેશનો કેસ 2023માં હજુ ચાલી રહ્યો છે.

આર્ટિકલ 20(1) નો ઉપયોગ: રાજેશને 5 વર્ષથી વધુ જેલની સજા નહીં આપી શકાય કારણ કે 2010માં ગુનાના સમયે કાયદા મુજબ મહત્તમ સજા 5 વર્ષ હતી. 2022માં લાગુ થયેલી વધારાની 10 વર્ષની સજા રાજેશના કેસમાં લાગુ કરી શકાશે નહીં.

ઉદાહરણ 2:

પરિસ્થિતિ: પ્રિયાને 2018માં ચોરીના કેસમાં દોષમુક્ત કરવામાં આવી હતી. 2021માં નવા પુરાવા સામે આવ્યા અને પોલીસ તેને ફરીથી તે જ ચોરી માટે દોષિત ઠરાવવાની ઈચ્છા રાખે છે.

આર્ટિકલ 20(2) નો ઉપયોગ: પ્રિયાને તે જ ચોરી માટે ફરીથી દોષિત ઠરાવી અને સજા કરી શકાશે નહીં, જેના માટે તે 2018માં પહેલેથી જ દોષમુક્ત કરવામાં આવી હતી. આ કારણ છે કે આર્ટિકલ 20(2) વ્યક્તિઓને એક જ ગુનામાં વધુ વખત દોષિત ઠરાવી અને સજા કરવામાંથી સુરક્ષા આપે છે.

ઉદાહરણ 3:

પરિસ્થિતિ: સુનીલ પર ભ્રષ્ટાચારનો આરોપ છે. તપાસ દરમિયાન, પોલીસ સુનીલને પોતાનો વિરુદ્ધ સાક્ષી આપવાની અને તેનાથી દોષિત ઠરાવવાની શક્યતા ધરાવતા પુરાવા આપવા માગે છે.

આર્ટિકલ 20(3) નો ઉપયોગ: સુનીલને પોતે જ પોતાનો સાક્ષી બનવા માટે મજબૂર કરી શકાશે નહીં. તેને મૌન રહેવાનો અધિકાર છે અને તેને ભ્રષ્ટાચારના આરોપોમાં દોષિત ઠરાવવાની શક્યતા ધરાવતા પુરાવા અથવા સાક્ષી આપવા માટે મજબૂર કરી શકાશે નહીં.