ધારા 45 Ic: રિઝર્વ ફંડ | The Reserve Bank Of India Act 1934

Summary

ધારા 45-IC અનુસાર, બૅન્કિંગ ન હોતું નાણાકીય કંપનીઓએ તેમના નફાનો 20% રિઝર્વ ફંડમાં જમા કરવો પડશે. આ રકમનો ઉપયોગ માત્ર ભારતીય રિઝર્વ બૅન્કની મંજૂરીથી જ કરી શકાય છે અને ઉપાડ પછી 21 દિવસની અંદર અહેવાલ આપવો ફરજિયાત છે. જો કંપની પાસે પૂરતી મૂડી અને રિઝર્વ હોય તો કેન્દ્ર સરકાર આ નિયમમાંથી મુક્તિ આપી શકે છે.

JavaScript did not load properly

Some content might be missing or broken. Please try disabling content blockers or use a different browser like Chrome, Safari or Firefox.

Explanation using Example

ધારો કે એક બૅન્કિંગ ન હોતું નાણાકીય કંપની "ક્વિકફિન સર્વિસિસ" છે જે લોન અને નાણાકીય સેવાઓ પ્રદાન કરે છે. નાણાકીય વર્ષના અંતે, ક્વિકફિન સર્વિસિસ તેના નેટ નફાની ગણતરી કરે છે અને શોધે છે કે તેને કર પછી 10 મિલિયન રૂપિયાનો નફો થયો છે.

ભારતીય રિઝર્વ બૅન્ક અધિનિયમ, 1934 ની ધારા 45-IC અનુસાર, ક્વિકફિન સર્વિસિસે આ નેટ નફાના ઓછામાં ઓછા 20%, જે 2 મિલિયન રૂપિયાના સમાન છે, રિઝર્વ ફંડમાં ટ્રાન્સફર કરવું પડશે તેના શેર્સધારકોને ડિવિડન્ડ જાહેર કરતા પહેલા.

વર્ષના અંતે, ક્વિકફિન સર્વિસિસને અનપેક્ષિત નાણાકીય સંકટનો સામનો કરવો પડે છે અને તે રિઝર્વ ફંડમાંથી કેટલીક રકમનો ઉપયોગ કરવાની જરૂરિયાત અનુભવે છે. તેમ છતાં, તેઓ આ રકમનો ઉપયોગ માત્ર ભારતીય રિઝર્વ બૅન્ક (RBI) દ્વારા નિર્ધારિત હેતુઓ માટે જ કરી શકે છે અને આ ઉપાડ વિશે 21 દિવસની અંદર RBI ને અહેવાલ આપવો ફરજિયાત છે.

જો ક્વિકફિન સર્વિસિસ નક્કી કરેલા સમયમર્યાદામાં અહેવાલ આપવામાં નિષ્ફળ જાય છે, તો તેઓ સમયવધારો અથવા વિલંબ માટે માફી માંગે શકે છે, જો તેઓ પાસે પૂરતું કારણ હોય અને RBI તેના પર સંમતિ આપે.

અત્યાર બાદ, જો ક્વિકફિન સર્વિસિસ પાસે તેની થાપણ જવાબદારીઓની તુલનામાં પૂરતી ચૂકવેલ મૂડી અને રિઝર્વ છે, તો કેન્દ્ર સરકાર, RBI ની ભલામણ પર, ક્વિકફિન સર્વિસિસને ફરજિયાત રિઝર્વ ફંડ યોગદાનમાંથી નિર્દિષ્ટ અવધિ માટે મુક્તિ આપી શકે છે. પરંતુ આ મુક્તિ ત્યારે જ આપવામાં આવશે જો રિઝર્વ ફંડ અને શેર પ્રીમિયમ ખાતું મળીને ક્વિકફિન સર્વિસિસની ચૂકવેલ મૂડીના બરાબર અથવા વધુ હોય.