Section 136 of IEA : ਧਾਰਾ 136: ਸਬੂਤ ਦੀ ਕਬੂਲਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਜੱਜ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨਾ।
The Indian Evidence Act 1872
Summary
ਸੰਖੇਪ
ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਤੱਥ ਦਾ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੱਜ ਉਸ ਤੱਥ ਦੀ ਸਬੰਧਿਤਤਾ ਦੇ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੱਜ ਸਬੂਤ ਨੂੰ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਵੇਗਾ ਜੇਕਰ ਉਹ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤੱਥ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤੱਥ ਦੇ ਸਾਬਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਤੱਥ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਕਬੂਲਯੋਗ ਹੈ, ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਤੱਥ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦੇਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੱਜ ਇਹ ਵੀ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਬਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
JavaScript did not load properly
Some content might be missing or broken. Please try disabling content blockers or use a different browser like Chrome, Safari or Firefox.
Explanation using Example
ਉਦਾਹਰਣ 1:
ਪਰਿਸਥਿਤੀ: ਇੱਕ ਕਤਲ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਮਰਨ ਵੇਲੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸੰਦਰਭ: ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀੜਤ ਨੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੋਸ਼ੀ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਬਿਆਨ ਭਾਰਤੀ ਸਬੂਤ ਐਕਟ ਦੇ ਧਾਰਾ 32 ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਬੰਧਿਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਬਿਆਨਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 136 ਦਾ ਲਾਗੂ ਹੋਣਾ:
- ਜੱਜ ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਨੂੰ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਮਰਨ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦੇਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
- ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਮਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ ਅਤੇ ਹਾਜ਼ਰ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦੇ ਕੇ ਪੀੜਤ ਦੇ ਮਰਨ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਮਰਨ ਦੇ ਸਬੂਤ ਨਾਲ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਕੇ, ਜੱਜ ਮਰਨ ਵੇਲੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ 2:
ਪਰਿਸਥਿਤੀ: ਇੱਕ ਨਾਗਰਿਕ ਮਾਮਲਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਗੁੰਮ ਹੋਏ ਸੰਪਤੀ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਨਕਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਸੰਦਰਭ: ਮੁਕਦਮਾ ਕਰਤਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੂਲ ਸੰਪਤੀ ਦੇ ਕਾਗਜ਼ ਗੁੰਮ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਲਕੀਅਤ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਨਕਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 136 ਦਾ ਲਾਗੂ ਹੋਣਾ:
- ਜੱਜ ਮੁਕਦਮਾ ਕਰਤਾ ਨੂੰ ਮੂਲ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦੇਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
- ਮੁਕਦਮਾ ਕਰਤਾ ਨਕਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਅਤੇ ਹਲਫਨਾਮਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਗੁੰਮ ਹੋਏ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਲਈ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਪੁਲਿਸ ਰਿਪੋਰਟ।
- ਮੂਲ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਦੇ ਗੁੰਮ ਹੋਣ ਦੇ ਸਬੂਤ ਨਾਲ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਕੇ, ਜੱਜ ਨਕਲ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ 3:
ਪਰਿਸਥਿਤੀ: ਇੱਕ ਚੋਰੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ੀ 'ਤੇ ਚੋਰੀ ਦਾ ਸਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ।
ਸੰਦਰਭ: ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਦੋਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਚੋਰੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਦਾ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 136 ਦਾ ਲਾਗੂ ਹੋਣਾ:
- ਜੱਜ ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਚੋਰੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
- ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਗਵਾਹਾਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਅਤੇ ਫੋਟੋਆਂ ਵਰਗੇ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਚੋਰੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ।
- ਚੋਰੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਾਲ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਕੇ, ਜੱਜ ਦੋਸ਼ੀ ਦੇ ਇਨਕਾਰ ਦੇ ਸਬੂਤ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ 4:
ਪਰਿਸਥਿਤੀ: ਇੱਕ ਠੇਕੇ ਦਾ ਵਿਵਾਦ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਈਮੇਲ ਦੀ ਲੜੀ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਸੰਦਰਭ: ਮੁਕਦਮਾ ਕਰਤਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਣ ਲਈ ਈਮੇਲ ਦੀ ਲੜੀ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 136 ਦਾ ਲਾਗੂ ਹੋਣਾ:
- ਜੱਜ ਮੁਕਦਮਾ ਕਰਤਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਈਮੇਲ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।
- ਮੁਕਦਮਾ ਕਰਤਾ ਸਰਵਰ ਲੌਗ, ਈਮੇਲ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ 'ਤੇ ਮਾਹਰ ਦੀ ਗਵਾਹੀ, ਅਤੇ ਈਮੇਲ ਹੈਡਰ ਨੂੰ ਈਮੇਲ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਈਮੇਲ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਦੇ ਸਬੂਤ ਨਾਲ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਕੇ, ਜੱਜ ਈਮੇਲ ਨੂੰ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ 5:
ਪਰਿਸਥਿਤੀ: ਇੱਕ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀ ਵਾਲੇ ਲੈਨ-ਦੇਣ ਦਿਖਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸੰਦਰਭ: ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਖਾਤਾ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀ ਵਾਲੇ ਲੈਨ-ਦੇਣ ਦੇ ਐਂਟਰੀਆਂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 136 ਦਾ ਲਾਗੂ ਹੋਣਾ:
- ਜੱਜ ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖਾਤਾ ਦੋਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
- ਪ੍ਰੋਸਿਕਿਊਸ਼ਨ ਲਿਖਾਈ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਗਵਾਹਾਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਹਾਇਕ ਸਬੂਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇਹ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖਾਤਾ ਦੋਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
- ਖਾਤਾ ਦੋਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਦੇ ਸਬੂਤ ਨਾਲ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਕੇ, ਜੱਜ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀ ਵਾਲੇ ਲੈਨ-ਦੇਣ ਦੇ ਐਂਟਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।