Section 73 of ITA, 1961 : વિભાગ 73: અણધાર્યા વ્યવસાયમાં નુકસાન

The Income Tax Act 1961

Summary

અણધાર્યા વ્યવસાયમાં થયેલ નુકસાનને માત્ર અન્ય અણધાર્યા વ્યવસાયના નફા સામે જ સમાયોજિત કરી શકાય છે. જો તે નફા સામે સંપૂર્ણપણે સમાયોજિત ન થાય, તો તે નુકસાનને ચાર વર્ષ માટે આગળ વધારવામાં આવે છે. કંપનીઓના શેરના ખરીદી અને વેચાણને અણધાર્યા વ્યવસાય ગણવામાં આવે છે, જો તેની મુખ્ય આવક અન્ય સ્ત્રોતોથી ન હોય.

JavaScript did not load properly

Some content might be missing or broken. Please try disabling content blockers or use a different browser like Chrome, Safari or Firefox.

Explanation using Example

કલ્પના કરો કે સ્ટોક માર્કેટમાં અણધાર્યા વેપારમાં વ્યાપારી, શ્રી એ, ભાગ લે છે. નાણાકીય વર્ષ 2022-2023 માં, શ્રી એને તેના અણધાર્યા વેપાર પ્રવૃત્તિઓમાંથી INR 100,000 નું નુકસાન થાય છે, જે આવક-કર અધિનિયમ, 1961 હેઠળ અણધાર્યા વ્યવસાય માનવામાં આવે છે. તેની પાસે એક અલગ કાપડ વ્યવસાય પણ છે જે જ વર્ષમાં INR 200,000 નો નફો કરતો હતો.

આવક-કર અધિનિયમની કલમ 73(1) હેઠળ, શ્રી એ તેના અણધાર્યા INR 100,000 ના નુકસાનને INR 200,000 ના નફા સામે કાપડ વ્યવસાયથી સમાયોજિત કરી શકતા નથી કારણ કે આ નુકસાન અણધાર્યા વ્યવસાયમાંથી છે અને તે માત્ર અન્ય અણધાર્યા વ્યવસાયના નફા સામે જ સમાયોજિત કરી શકાય છે.

શ્રી એ પાસે કોઈ અન્ય અણધાર્યા વ્યવસાય ન હોવાથી, કલમ 73(2) મુજબ, તેને INR 100,000 નું નુકસાન આગામી મૂલ્યાંકન વર્ષ માટે આગળ વધારવાની પરવાનગી છે. જો આના અનુસંધાન વર્ષ, 2023-2024 માં, શ્રી એ અણધાર્યા વેપારમાંથી INR 150,000 નો નફો કરે છે, તો તે આ વર્ષેના નફાને પિતૃ વર્ષના આગળ વધારેલા અણધાર્યા નુકસાન સાથે સમાયોજિત કરી શકે છે. સમાયોજન પછી, વર્ષ 2023-2024 માટે તેની કરલાયક અણધાર્યા આવક INR 50,000 (INR 150,000 નફો - INR 100,000 આગળ વધારેલું નુકસાન) હશે.

જો કે, જો શ્રી એ આગામી વર્ષમાં સંપૂર્ણ નુકસાન સમાયોજિત કરી શકતા નથી, તો તે અણસમાયોજિત નુકસાનને કલમ 73(4) મુજબ મહત્તમ ચાર મૂલ્યાંકન વર્ષો માટે આગળ વધારવા ચાલુ રાખી શકે છે.

અધિનિયમમાં આપેલી સ્પષ્ટતા એ સ્પષ્ટ કરે છે કે જો કંપનીના વ્યવસાયમાં શેર ખરીદવા અને વેચવાનો સમાવેશ થાય છે, તો તે અણધાર્યા વ્યવસાય ચલાવતી ગણી શકાય છે તે હદ સુધી તે પ્રવૃત્તિમાં છે, જો તેની મુખ્ય આવક અન્ય નિર્દેશિત સ્ત્રોતોથી છે અથવા તે પ્રાથમિક રીતે બેન્કિંગ, શેરમાં વેપાર કરવા, અથવા લોન અને અગ્રિમો આપવા માટે વ્યસ્ત છે.