Rule 19 of CPC : નિયમ 19: કોઈ સાક્ષીને કેટલાક મર્યાદાઓની અંદર રહેઠાણ ન હોય ત્યાં સુધી વ્યક્તિગત હાજરી માટે આદેશ આપવો નહીં.

Summary

કોઈ વ્યક્તિને કોર્ટમાં સાક્ષી તરીકે હાજરી આપવા માટે આદેશિત નહીં કરવામાં આવે જ્યાં સુધી તે કોર્ટની સામાન્ય અધિક્ષેત્રની અંદર રહેતું નથી અથવા એક સો કિલોમીટરથી ઓછા અંતરે નથી. જો જાહેર પરિવહન ઉપલબ્ધ હોય, તો પાંચ સો કિલોમીટર સુધીના અંતરે તે આવરી શકાય છે. જો હવાઈ પરિવહન ઉપલબ્ધ હોય અને ભાડું ચૂકવવામાં આવે, તો વ્યક્તિગત હાજરીની માંગ કરી શકાય છે.

Explanation using Example

ઉદાહરણ 1:

રવિ મુંબઈમાં રહે છે અને મુંબઈ સિટી સિવિલ કોર્ટમાં સુનાવણી થઈ રહેલા નાગરિક કેસમાં મુખ્ય સાક્ષી છે. કારણ કે રવિ કોર્ટની સામાન્ય અધિક્ષેત્રની સ્થાનિક મર્યાદાઓની અંદર રહે છે, કોર્ટ તેને વ્યક્તિગત હાજરી આપવા માટે આદેશ આપી શકે છે.

ઉદાહરણ 2:

પ્રિયા પુણેમાં રહે છે, જે મુંબઈથી અંદાજે 150 કિલોમીટર દૂર છે. તે મુંબઈ સિટી સિવિલ કોર્ટમાં સુનાવણી થઈ રહેલા કેસમાં મહત્વપૂર્ણ સાક્ષી છે. કારણ કે પુણે મુંબઈથી પાંચ સો કિલોમીટરના કરતાં ઓછું છે અને પુણે અને મુંબઈ વચ્ચે સ્થાપિત જાહેર વાહનવ્યવસ્થા (ટ્રેન અને બસ સેવાઓ) છે, કોર્ટ પ્રિયાને વ્યક્તિગત હાજરી આપવા માટે આદેશ આપી શકે છે.

ઉદાહરણ 3:

અમિત દિલ્હીમાં રહે છે અને તે ચેન્નાઈ હાઈકોર્ટમાં સુનાવણી થઈ રહેલા કેસમાં સાક્ષી છે. દિલ્હી ચેન્નાઈથી પાંચ સો કિલોમીટરના કરતાં વધુ દૂર છે અને ત્યાં પાંચ-છઠ્ઠાં અંતર કવર કરતી સીધી જાહેર વાહનવ્યવસ્થા નથી. પરંતુ, કારણ કે દિલ્હી અને ચેન્નાઈ વચ્ચે નિયમિત ફ્લાઈટ્સ છે, અને જો અમિતને હવાઈ ભાડું ચૂકવવામાં આવે છે, તો કોર્ટ તેને વ્યક્તિગત હાજરી આપવા માટે આદેશ આપી શકે છે.

ઉદાહરણ 4:

સુનિતા રાજસ્થાનના એક દૂરના ગામમાં રહે છે, જે જયપુરથી 600 કિલોમીટર દૂર છે, જ્યાં નાગરિક કેસની સુનાવણી થઈ રહી છે. ત્યાં કોઈ રેલવે અથવા સ્ટીમર સંચાર અથવા પાંચ-છઠ્ઠાં અંતર કવર કરતી અન્ય સ્થાપિત જાહેર વાહનવ્યવસ્થા નથી. આવી સ્થિતિમાં, કોર્ટ સુનિતાને વ્યક્તિગત હાજરી આપવા માટે આદેશ આપી શકતી નથી. તેના બદલે, તેનું નિવેદન અન્ય માધ્યમો જેમ કે લેખિત હલફનામું અથવા વિડિયો કોન્ફરન્સિંગ દ્વારા લેવામાં આવી શકે છે.