Section 294 of BNS : ਧਾਰਾ 294: ਅਸ਼ਲੀਲ ਕਿਤਾਬਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਵਿਕਰੀ
The Bharatiya Nyaya Sanhita 2023
Summary
ਧਾਰਾ 294 ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਵਿਕਰੀ, ਕਿਰਾਏ, ਵੰਡ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਅਜਿਹੀ ਸਮੱਗਰੀ ਵੇਚਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਵੰਡਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਅਤੇ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਨਾਲ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਏ ਜਾਣ 'ਤੇ, ਸਜ਼ਾ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਅਤੇ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਤੱਕ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਧਾਰਾ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੁਝ ਛੂਟਾਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨ, ਕਲਾ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਮੱਗਰੀ।
JavaScript did not load properly
Some content might be missing or broken. Please try disabling content blockers or use a different browser like Chrome, Safari or Firefox.
Explanation using Example
ਉਦਾਹਰਨ 1:
ਰਵੀ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਪਲਾਇਰ ਤੋਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਖੇਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਾਂਚ ਕਰਨ 'ਤੇ, ਉਹ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਹੋਏ ਵੀ, ਰਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਿਨ, ਇੱਕ ਗਾਹਕ ਰਵੀ ਦੁਆਰਾ ਵੇਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਬਾਰੇ ਸਥਾਨਕ ਪੁਲਿਸ ਕੋਲ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਜਾਂਚ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਰਵੀ ਇਹ ਅਸ਼ਲੀਲ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੇਚ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਸੰਹਿਤਾ 2023 ਦੀ ਧਾਰਾ 294 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਰਵੀ ਨੂੰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੇਚਣ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਸਜ਼ਾ ਲਈ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਅਤੇ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ 2:
ਪ੍ਰਿਆ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਲਾ ਗੈਲਰੀ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਿਰੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਲਸਵੀਅਸ ਹਨ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਜਨਤਕ ਲਈ ਖੁੱਲੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦਰਸ਼ਕ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਬਾਲਗ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਦਰਸ਼ਕ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਨੂੰ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਕੋਲ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੁਲਿਸ ਜਾਂਚ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਅਸ਼ਲੀਲ ਹਨ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਗਾੜਨ ਅਤੇ ਭ੍ਰਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਸੰਹਿਤਾ 2023 ਦੀ ਧਾਰਾ 294 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਪ੍ਰਿਆ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਸਜ਼ਾ ਲਈ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਅਤੇ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ 3:
ਅਮਿਤ ਇੱਕ ਵੈਬਸਾਈਟ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਮਿਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੀਡੀਓ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਹ ਕਈ ਵੀਡੀਓ ਅਪਲੋਡ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੈਬਸਾਈਟ ਜਨਤਕ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਬਾਲਗ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇੱਕ ਚਿੰਤਤ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਨੇ ਅਮਿਤ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਇਬਰਕ੍ਰਾਈਮ ਵਿਭਾਗ ਕੋਲ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਮਿਤ ਨੇ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਅਪਲੋਡ ਅਤੇ ਵੰਡ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਸੰਹਿਤਾ 2023 ਦੀ ਧਾਰਾ 294 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਅਮਿਤ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਵੰਡਣ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਸਜ਼ਾ ਲਈ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਅਤੇ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ 4:
ਸੁਨੀਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਨਾਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਅਤੇ ਡੀਵੀਡੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਦਾ ਆਯਾਤਕਰਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੀ ਇੱਕ ਖੇਪ ਆਯਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਚਿੱਤਰ ਹਨ। ਸੁਨੀਲ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵੇਚਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਸ ਦਾ ਸਰੋਤ ਸੁਨੀਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਸੰਹਿਤਾ 2023 ਦੀ ਧਾਰਾ 294 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਸੁਨੀਲ ਨੂੰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਆਯਾਤ ਅਤੇ ਵੰਡਣ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਸਜ਼ਾ ਲਈ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਅਤੇ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਨ 5:
ਮੀਰਾ ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਅਸ਼ਲੀਲ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਿਰੀਜ਼ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਵਿਗਿਆਪਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਦੱਸਦਿਆਂ ਕਿ ਉਹ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਇੱਕ ਸੰਭਾਵੀ ਖਰੀਦਦਾਰ, ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਸਪਸ਼ਟ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਤੋਂ ਨਾਰਾਜ਼, ਵਿਗਿਆਪਨ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਕੋਲ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਿਸ ਜਾਂਚ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੀਰਾ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਸ਼ਲੀਲ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਵਿਗਿਆਪਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂ ਸੰਹਿਤਾ 2023 ਦੀ ਧਾਰਾ 294 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਮੀਰਾ ਨੂੰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਵਿਗਿਆਪਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵੇਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਸਜ਼ਾ ਲਈ ਦੋ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਅਤੇ ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੇ ਜੁਰਮਾਨੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।