Section 294 of BNS : કલમ 294: અશ્લીલ પુસ્તકો, વગેરેની વેચાણ, વગેરે.

Summary

આ કલમ મુજબ, કોઈપણ વસ્તુ, જેમ કે પુસ્તક, પત્રિકા, ચિત્ર, પેઇન્ટિંગ, અથવા ઇલેક્ટ્રોનિક રૂપમાં દર્શાવેલી કોઈપણ સામગ્રી, જો તે લસિવિયસ અથવા પ્રૂરિએન્ટ રસને આકર્ષે છે અથવા નૈતિકતાને બગાડે છે, તો તે અશ્લીલ માનવામાં આવશે. જો કોઈ વ્યક્તિ અશ્લીલ વસ્તુઓ વેચે છે, વિતરે છે, આયાત કરે છે, નિકાસ કરે છે, અથવા જાહેરમાં પ્રદર્શિત કરે છે, તો તેને કેદ અને દંડની સજા થઈ શકે છે. આ કલમના અપવાદમાં વિજ્ઞાન, સાહિત્ય, કલા અથવા ધાર્મિક હેતુ માટેના પ્રકાશનોનો સમાવેશ થાય છે.

Explanation using Example

ઉદાહરણ 1:

રવિ મુંબઈમાં એક નાનકડી પુસ્તક દુકાન ધરાવે છે. તે વિદેશી સપ્લાયર પાસેથી પુસ્તકોનો જથ્થો પ્રાપ્ત કરે છે. નિરીક્ષણ દરમિયાન, તે શોધે છે કે કેટલીક પુસ્તકોમાં સ્પષ્ટ અને અશ્લીલ સામગ્રી છે. આ પુસ્તકોની પ્રકૃતિ જાણતા છતાં, રવિ તે તેના ગ્રાહકોને વેચવાનો નિર્ણય કરે છે. એક દિવસ, એક ગ્રાહક રવિ દ્વારા વેચવામાં આવેલા પુસ્તકોમાં અશ્લીલ સામગ્રી વિશે સ્થાનિક પોલીસને ફરિયાદ કરે છે. પોલીસ તપાસ કરે છે અને શોધે છે કે રવિ આ અશ્લીલ પુસ્તકો વેચી રહ્યો છે. ભારતના ન્યાય સંહિતા 2023 ની કલમ 294 હેઠળ, રવિને અશ્લીલ પુસ્તકો વેચવા માટે દોષિત ઠરાવવામાં આવી શકે છે અને તેને પ્રથમ દોષસિદ્ધિ માટે બે વર્ષ સુધીની કેદ અને પાંચ હજાર રૂપિયા સુધીના દંડની સજા થઈ શકે છે.

ઉદાહરણ 2:

પ્રિયાએ દિલ્હીમાં એક કલા ગેલેરી ચલાવે છે. તે એક શ્રેણી પેઇન્ટિંગ્સ પ્રદર્શિત કરવાનો નિર્ણય લે છે જે ખૂબ જ સ્પષ્ટ અને લસિવિયસ છે. પ્રદર્શન જાહેર માટે ખુલ્લું છે, અને ઘણા મુલાકાતીઓ, જેમાં નાબાલિગો પણ છે, આ કાર્યક્રમમાં હાજરી આપે છે. કેટલાક મુલાકાતીઓને પેઇન્ટિંગ્સ અપમાનજનક લાગે છે અને તેઓ અધિકારીઓને ફરિયાદ કરે છે. પોલીસ તપાસ કરે છે અને નક્કી કરે છે કે પેઇન્ટિંગ્સ અશ્લીલ છે અને દર્શકોને ભ્રષ્ટ અને બગાડવા માટે પ્રવૃત્ત થાય છે. ભારતના ન્યાય સંહિતા 2023 ની કલમ 294 હેઠળ, પ્રિયાને જાહેરમાં અશ્લીલ પેઇન્ટિંગ્સ પ્રદર્શિત કરવા માટે દોષિત ઠરાવવામાં આવી શકે છે અને તેને પ્રથમ દોષસિદ્ધિ માટે બે વર્ષ સુધીની કેદ અને પાંચ હજાર રૂપિયા સુધીના દંડની સજા થઈ શકે છે.

ઉદાહરણ 3:

અમિત એક વેબસાઇટ ચલાવે છે જે વિવિધ પ્રકારની સામગ્રી, જેમાં વિડિઓઝ અને છબીઓનો સમાવેશ થાય છે, હોસ્ટ કરે છે. તે કેટલીક વિડિઓઝ અપલોડ કરે છે જેમાં સ્પષ્ટ અને અશ્લીલ સામગ્રી છે. વેબસાઇટ સામાન્ય જનતા માટે ઉપલબ્ધ છે, જેમાં નાબાલિગો પણ છે. એક ચિંતિત માતાપિતા શોધે છે કે તેમનો બાળક અમિતની વેબસાઇટ પર અશ્લીલ સામગ્રી ઍક્સેસ કરી રહ્યો છે અને સાયબર ક્રાઇમ વિભાગને ફરિયાદ કરે છે. અધિકારીઓ તપાસ કરે છે અને શોધે છે કે અમિત જાણીને અશ્લીલ સામગ્રી અપલોડ અને વિતરિત કરી રહ્યો છે. ભારતના ન્યાય સંહિતા 2023 ની કલમ 294 હેઠળ, અમિતને ઇલેક્ટ્રોનિક રૂપમાં અશ્લીલ સામગ્રી વિતરિત કરવા માટે દોષિત ઠરાવવામાં આવી શકે છે અને તેને પ્રથમ દોષસિદ્ધિ માટે બે વર્ષ સુધીની કેદ અને પાંચ હજાર રૂપિયા સુધીના દંડની સજા થઈ શકે છે.

ઉદાહરણ 4:

સુનીલ વિવિધ માલનો આયાતકર્તા છે, જેમાં મેગેઝિન અને ડીવીડીનો સમાવેશ થાય છે. તે મેગેઝિનનો એક જથ્થો આયાત કરે છે જેમાં સ્પષ્ટ અને અશ્લીલ છબીઓ છે. સુનીલ સામગ્રી વિશે જાણે છે પરંતુ તે મેગેઝિન શહેરના વિવિધ વેચાણકર્તાઓને વિતરિત કરવાનો નિર્ણય કરે છે. વેચાણકર્તાઓમાંથી એક અશ્લીલ મેગેઝિન વેચવામાં ઝડપાય છે, અને અધિકારીઓ સ્ત્રોતને સુનીલ સુધી ટ્રેસ કરે છે. ભારતના ન્યાય સંહિતા 2023 ની કલમ 294 હેઠળ, સુનીલને અશ્લીલ વસ્તુઓ આયાત અને વિતરિત કરવા માટે દોષિત ઠરાવવામાં આવી શકે છે અને તેને પ્રથમ દોષસિદ્ધિ માટે બે વર્ષ સુધીની કેદ અને પાંચ હજાર રૂપિયા સુધીના દંડની સજા થઈ શકે છે.

ઉદાહરણ 5:

મીરા એક કલાકાર છે જે શિલ્પ બનાવે છે. તે શિલ્પોની એક શ્રેણી બનાવે છે જે ખૂબ જ સ્પષ્ટ અને અશ્લીલ છે. તે ઓનલાઈન તેના શિલ્પોની જાહેરાત કરે છે, જણાવે છે કે તે વેચાણ માટે ઉપલબ્ધ છે. એક સંભવિત ખરીદદારે, શિલ્પોની સ્પષ્ટ પ્રકૃતિથી અપમાનિત થઈને, જાહેરાતને અધિકારીઓને રિપોર્ટ કરે છે. પોલીસ તપાસ કરે છે અને શોધે છે કે મીરાના શિલ્પ અશ્લીલ છે અને તે તેમને વેચવા માટે જાહેરાત કરી રહી છે. ભારતના ન્યાય સંહિતા 2023 ની કલમ 294 હેઠળ, મીરાને અશ્લીલ વસ્તુઓની જાહેરાત અને વેચાણ કરવાનો પ્રયાસ કરવા માટે દોષિત ઠરાવવામાં આવી શકે છે અને તેને પ્રથમ દોષસિદ્ધિ માટે બે વર્ષ સુધીની કેદ અને પાંચ હજાર રૂપિયા સુધીના દંડની સજા થઈ શકે છે.