Section 3 of BNS : ধাৰা ৩: সাধাৰণ ব্যাখ্যা।

Summary

এই সংহিতাত, অপৰাধৰ সংজ্ঞা আৰু দণ্ডৰ বিধানসমূহ সাধাৰণ ব্যতিক্ৰমৰ অধীনত বুজিব লাগে। যদি কোনো শিশুৱে সাত বছৰৰ তলত থাকে, তেন্তে সেই শিশুৰ দ্বাৰা কৰা কাৰ্য্য অপৰাধ নহয়। যিকোনো অংশত ব্যৱহৃত শব্দসমূহ সমগ্ৰ সংহিতাত একে অৰ্থত ব্যৱহৃত হয়। সম্পত্তি যদি কোনো ব্যক্তিৰ পত্নী বা কৰ্মচাৰীৰ দ্বাৰা দখলত থাকে, তেন্তে সেই ব্যক্তিৰ দখলত বুলি ধৰা হয়। একাধিক ব্যক্তিৰ দ্বাৰা সাধাৰণ উদ্দেশ্যত কৰা অপৰাধৰ বাবে প্ৰতিজন দায়ী। যদি কোনো অপৰাধ একাধিক কাৰ্য্যৰ দ্বাৰা কৰা হয়, তেন্তে যিকোনো ব্যক্তিয়ে যিকোনো অংশত ইচ্ছাকৃতভাৱে সহযোগ কৰিলে সেই অপৰাধত দোষী।

Explanation using Example

উদাহৰণ ১:

পৰিস্থিতি: এজন ৬ বছৰীয়া শিশুৱে ক্ৰিকেট খেলি থকা অৱস্থাত পৰিপ্ৰেক্ষিতৰ খিৰিকী ভাঙি পেলায়।

প্ৰয়োগ: ভাৰতীয় ন্যায় সংহিতা ২০২৩ৰ ধাৰা ৩(১) অনুসৰি, শিশুটিক অপৰাধৰ বাবে দায়ী কৰা নাযায় কাৰণ সাধাৰণ ব্যতিক্ৰমত অন্তৰ্ভুক্ত যে সাত বছৰ বয়সৰ তলত কোনো শিশুৱে অপৰাধ কৰিব নোৱাৰে। সেয়েহে, খিৰিকী ভাঙা শিশুটিৰ কাৰ্য্য এই সংহিতাৰ অধীনত অপৰাধ বুলি গণ্য নহয়।

উদাহৰণ ২:

পৰিস্থিতি: এজন আৰক্ষী বিষয়া, বিষয়া ৰাজ, বিনা পৰৱৰ্তী আদেশৰ, ৰবিক গ্ৰেপ্তাৰ কৰে, যিয়ে মাত্ৰ এটা চুৰি কৰিছে।

প্ৰয়োগ: ভাৰতীয় ন্যায় সংহিতা ২০২৩ৰ ধাৰা ৩(১) অনুসৰি, বিষয়া ৰাজ ভুলপূৰ্ণ আটকত দোষী নহয় কাৰণ তেওঁ ৰবিক গ্ৰেপ্তাৰ কৰিবলৈ আইনে বাধ্য আছিল, যিয়ে অপৰাধ কৰিছে। এইটো সাধাৰণ ব্যতিক্ৰমৰ অধীনত পৰে যে আইনে বাধ্য কৰা কোনো ব্যক্তিয়ে কৰা কাৰ্য অপৰাধ নহয়।

উদাহৰণ ৩:

পৰিস্থিতি: সুনীতাই, এজন দোকানৰ মালিক, তেওঁৰ স্বামী ৰমেশৰ দ্বাৰা তেওঁৰ দোকান পৰিচালনা কৰায়, যেতিয়া তেওঁ বাহিৰত থাকে।

প্ৰয়োগ: ভাৰতীয় ন্যায় সংহিতা ২০২৩ৰ ধাৰা ৩(৩) অনুসৰি, সম্পত্তি (দোকান) সুনীতাৰ দখলত বুলি ধৰা হয় যদিও শাৰীৰিকভাৱে তেওঁৰ স্বামী ৰমেশে পৰিচালনা কৰে। এইটো কাৰণ সম্পত্তি তেওঁৰ পত্নীৰ দখলত আছে তেওঁৰ কাৰণে।

উদাহৰণ ৪:

পৰিস্থিতি: এজন বন্ধুৰ গোট, অমিত, ভাৰত, আৰু চেতন, এটা গাড়ী চুৰি কৰিবলৈ পৰিকল্পনা কৰে। অমিতে গাড়ীৰ খিৰিকী ভাঙে, ভাৰতে এলাৰ্ম অক্ষম কৰে, আৰু চেতনে গাড়ীটো লৈ যায়।

প্ৰয়োগ: ভাৰতীয় ন্যায় সংহিতা ২০২৩ৰ ধাৰা ৩(৫) অনুসৰি, তিনিও বন্ধুই গাড়ী চুৰিৰ বাবে সমান দায়ী কাৰণ অপৰাধমূলক কাৰ্য্য তেওঁলোকৰ সাধাৰণ উদ্দেশ্যত কৰা হৈছিল। তেওঁলোকৰ প্ৰতিজন সেই কাৰ্য্যৰ বাবে দায়ী যেনে তেওঁ একাকাৰভাৱে সেইটো কৰিছে।

উদাহৰণ ৫:

পৰিস্থিতি: প্ৰিয়া আৰু নেহা তেওঁলোকৰ সহকৰ্মী ৰোহনক বিষ দিয়া সৰু সৰু ডোজৰ দ্বাৰা হত্যা কৰিবলৈ একমত হয়। ৰোহন সেই বিষৰ ফলত মৰে।

প্ৰয়োগ: ভাৰতীয় ন্যায় সংহিতা ২০২৩ৰ ধাৰা ৩(৮) অনুসৰি, প্ৰিয়া আৰু নেহা দুয়ো খুনত দোষী কাৰণ তেওঁলোকে অপৰাধত ইচ্ছাকৃতভাৱে সহযোগ কৰিছিল বিষ প্ৰদানৰ দ্বাৰা। তেওঁলোকৰ প্ৰতিটো কাৰ্য্য ৰোহনৰ মৃত্যুত অৱদান ৰাখিছিল, যাৰ বাবে তেওঁলোকে অপৰাধত দোষী।

উদাহৰণ ৬:

পৰিস্থিতি: এজন জেলাৰ, সুৰেশ, ইচ্ছাকৃতভাৱে বন্দী বিক্ৰমক খাদ্য প্ৰদান নকৰা, বিক্ৰমৰ মৃত্যু ঘটাবলৈ ইচ্ছা কৰি। বিক্ৰম বহুত দুৰ্বল হয় কিন্তু মৰে নে। সুৰেশক আন এজন জেলাৰ, ৰমেশ, দ্বাৰা সলনি কৰা হয়, যিয়ে বিক্ৰমক খাদ্য প্ৰদান নকৰা, জানি যে তেওঁ সেইদ্বাৰা বিক্ৰমৰ মৃত্যু ঘটাব পাৰে। বিক্ৰম ক্ষুধাত মৰে।

প্ৰয়োগ: ভাৰতীয় ন্যায় সংহিতা ২০২৩ৰ ধাৰা ৩(৮) অনুসৰি, ৰমেশ খুনত দোষী কাৰণ তেওঁৰ খাদ্য প্ৰদান নকৰা বিক্ৰমৰ মৃত্যুত নেতৃত্ব দিছিল। সুৰেশ, যিয়ে ৰমেশৰ সৈতে সহযোগ নকৰিছিল, খুনৰ প্ৰচেষ্টাত দোষী কাৰণ তেওঁৰ কাৰ্য্য বিক্ৰমৰ দুৰ্বল অৱস্থাত অৱদান ৰাখিছিল কিন্তু সঁচাকৈয়ে মৃত্যুত নেতৃত্ব দিছিল।

উদাহৰণ ৭:

পৰিস্থিতি: এটা উত্তপ্ত বিতৰ্কৰ সময়ত, অনিলে ৰাজক ছুৰিৰে আক্ৰমণ কৰে গম্ভীৰ উত্তেজনাৰ অধীনত। সুৰেশ, যিয়ে ৰাজৰ প্রতি ব্যক্তিগত বিদ্বেষ আছে, অনিলৰ সৈতে ৰাজক হত্যা কৰিবলৈ আক্ৰমণত যোগ দেয়। ৰাজ আঘাতৰ ফলত মৰে।

প্ৰয়োগ: ভাৰতীয় ন্যায় সংহিতা ২০২৩ৰ ধাৰা ৩(৯) অনুসৰি, অনিল অপৰাধমূলক হত্যাকাণ্ডত দোষী যি খুনৰ পৰিমাণত নহয় গম্ভীৰ উত্তেজনাৰ বাবে। সুৰেশ, যিয়ে উত্তেজিত হোৱা নাছিল আৰু হত্যা কৰিবলৈ ইচ্ছা কৰিছিল, খুনত দোষী। যদিও দুয়ো ৰাজৰ মৃত্যু ঘটাবলৈ জড়িত আছিল, তেওঁলোকে বিভিন্ন অপৰাধত দোষী।